Çocuğun zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde kitabın rolü çok büyüktür. Özellikle de çocuğunuz konuşmayı öğrenirken ona kitap okumak çok önemlidir. Bir çocuğun kitapla ilişkisi çocuk okumayı öğrenince başlamamalıdır. Zira çocuklarla kitapların ilişkileri bebeklik döneminde başlar. Anne ve babası kendisine masal okurken tanır çocuk kitabı. Daha sonra renkli ve resimli kitaplara yönelir çocuklar. Çocuğa kitap okumanın, çocuğun gelişimi için faydaları saymakla bitmeyecek kadar çoktur.
0-2 yaş döneminde çocukların hayal dünyaları, çevrelerinde gördükleri ile sınırlıdır. Bu yüzden, onlar için hazırlanan kitaplar da, çevrelerinde gördüğü, bildiği nesnelerden oluşan resimli kitaplar olacaktır. Bu, çocukların kitapla ilk etkileşiminin resimlerle başladığı anlamına gelir.
1.5 yaşından itibaren şarkılar ve kısa şiirler özellikle de tekerleme gibi tekrarlı şiirleri dinlemek hoşlarına gitmeye başlar. Bir yandan resimlerine baktığı bir yandan da ebeveyni okurken dinlediği ritmik sesli şiirlerin yer aldığı bu kitaplar çocukların oldukça ilgisini çeker. Hatta kendisine kitabı okuyan yetişkini anlamsız ama tonlamanın doğru olduğu mırıldanmaya benzer seslerle takip ederler. Buna “kitap mırıldanması” denir. Ayrıca tahmin ettikleri ya da bildikleri birkaç sözcüğü yetişkin okumaya ara verdiği sırada tekrarlamaya çalışırlar.
Çocuk konuşmaya 2-3 yaşlarında başlasa bile, kitaplara ilgisi daha erken başlamış olabilir. Bir buçuk yaşındaki bir çocuğun, kalın yapraklı kitap sayfalarını çevirebildiği, resimlerde tanıdığı kişi ve objeleri kendi dilinde ifade ettiği görülmektedir. Dolayısıyla, bu dönem çocuğun, kitapla ilk tanışması ve ilerde okuma alışkanlığını kazanabilmesi için doğru bir zamandır.
3 yaşına doğru hikâyeli kitapları dinlemeye başlarlar. Ancak bu hikâyelerin basit konulu olması ve konularının özellikle kendi deneyimlerinden yola çıkarak kolaylıkla anlayabilecekleri olaylarla ilişkili olması önemlidir. Aksi takdirde hikâyede anlatılan konular onlar için hiçbir şey ifade etmez. Bunun yanı sıra ilgi süreleri hala kısadır ve hareketli aktiviteleri durağan aktivitelere tercih etmektedirler. Çocuğun kitaptan sıkılıp ortamı terk etmesi istenmiyorsa seçilecek olan hikâyelerin de kısa ve hareketli olmasına, hikâyeyi okuyan kişinin sesinin tonunda değişiklikler ve vurgulamalar yapmasına ve bu aktivite için ayrılan sürenin 10 dakikayı geçmemesine özen göstermek gerekir.
4-5 yaş çocukları için de basit tekerlemelerin yer aldığı kitaplar, onların dil gelişimlerini destekler ve dilin ritmini daha kolay öğrenmelerini sağlar. Ayrıca çocuklar bu dönemlerde ilk defa duydukları bir kelimeyi hemen fark eder ve sözcük dağarcıklarına eklerler. Yeni sözcükler onlara cazip geldiğinden yeni sözcükler öğrenecekleri kitaplar da onlara mutlaka cazip gelecektir.
6 yaş, çocuklar için okula hazırlık süreci olduğundan içinde alfabe, rakam, arkadaş, aile, okula gitmek gibi konuların olduğu çeşitli öyküler çocukların ilgisini çeker. Gece yatmadan önce ebeveynlerinin kendilerine kitap okumalarından, kitap okunurken, okuyan kişinin yanında ya da kucağında oturmaktan, okunan öykü ile ilgili sorular sormaktan zevk alırlar. Önceki yaşlarından farklı olarak dil gelişimi, okula hazır hale geldiğinden ve isteklerini rahatlıkla ifade edebilecek dil olgunluğuna eriştiğinden kendisine okunan hikâyeleri anlatmak isterler. Çocukların bu isteklerinin geri çevrilmemesi ve hatta desteklenmesi çok önemlidir. Çünkü anlatmak da tıpkı dinlemek kadar çocuğun dil gelişimini destekleyecek bir aktivitedir.
Sınıflandırma yapabilme becerisi 6 yaşında bir önceki döneme göre bir üst düzeydedir. Renkleri tanıyabilir. Nesneleri büyükten küçüğe, küçükten büyüğe doğru sıralayabilir. Mevsimler ve özellikleri, haftalar ve günler, günlerin değişik zamanlarını tanıtan kitaplar alınabilir. Çünkü zaman kavramını anlamlandırmada halihazırda sorun yaşamaktadırlar. Bir kahramanın gün içinde veya haftanın değişik günlerinde başından geçen kısa ve sıralı olayların anlatıldığı resimli öyküler çocukların sabah, öğle, akşam gibi günün çeşitli evrelerinde yapılan etkinlikleri kavramalarına yardımcı olur.
Yorumlar Kapalı